Wyznania w powiecie obornickim w świetle spisu powszechnego z 2021 roku

Przez wiele wieków teren dzisiejszego powiatu obornickiego zamieszkiwali w różnych proporcjach katolicy, ewangelicy i żydzi, ale zdarzali się również przedstawiciele innych denominacji religijnych (chociażby prawosławni czy ormianie). Zmieniło się to diametralnie wraz z katastrofą jaką była II wojna światowa oraz jej następstwa. 

Kościół św. Mikołaja w Ryczywole

Przeprowadzony w roku 2021 Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań pozwala nam spojrzeć na obecny krajobraz wyznaniowy powiatu obornickiego. Jego wnioski nie są aż tak bardzo oczywiste, jak mogłoby się wydawać.  Chociażby z tego powodu, iż prawie 1/4 mieszkańców odmówiła odpowiedzi na pytanie o wyznanie. 

Wnętrze XVIII-wiecznego kościoła drewnianego w Wełnie,
jednego z najważniejszych zabytków północnej Wielkopolski.

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań odbył się w dniach od 1 kwietnia do 30 września 2021 roku i odnosił się do stanu ludności powiatu na dzień 31 marca 2021 roku. Właśnie wtedy w powiecie obornickim mieliśmy dokładnie 59.126 mieszkańców. 

Jako że spis dawał możliwość odmowy odpowiedzi na pytanie o wyznanie, z prawa tego skorzystały aż 14.634 osoby -  24,29 proc. mieszkańców powiatu. Ponadto 2.793 osoby - 4,72 proc. ludności powiatu określiły się jako bezwyznaniowe, czyli nienależące do żadnej z denominacji religijnych. Przynależności do wyznania nie udało się ustalić rachmistrzom spisowym jedynie u 13 mieszkańców.

Wśród osób, które zadeklarowały przynależność religijną najwięcej jest – co nie wzbudzi żadnych zaskoczeń, wiernych kościoła katolickiego obrządku łacińskiego, czyli rzymskokatolickiego – 41.728 osób. To 93,25 proc. odpowiadających na pytanie o wyznanie mieszkańców powiatu i i 70,57 proc. ogółu ludności naszej powiatowej społeczności. 

Na miejscu drugim są Świadkowie Jehowy, których w powiecie spisano 63 (0,11 proc. ogółu ludności). Dalej są Kościół Prawosławny (48 osób), Kościół Zielonoświątkowy (42 osoby), Kościół Ewangelicko-Augsburski (17 osób), podległy papieżowi Kościół Greckokatolicki w obrządku bizantyjsko-ukraińskim (15 osób), Świecki Ruch Misyjny „Epifania” (9 osób), Centrum Chrześcijańskie „Kanaan” (6 osób), Kościół Starokatolicki Mariawitów (6 osób) i Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej (3 osoby). Sześciu mieszkańców powiatu zadeklarowało, że są po prostu chrześcijanami.

Synagoga w Rogoźnie, zniszczona przez hitlerowców
w czasach II wojny światowej.

Dane Narodowego Spisu Powszechnego 2021 prezentują również wyniki badania pod kątem gmin, które w zakresie wyznań wskazane są jako podstawowa jednostka badawcza. Nie znajdziemy więc w wynikach podziału na część miejską i wiejską naszych gmin, a tym bardziej danych dla konkretnych miejscowości. 

W największej powiatowej gminie miejsko-wiejskiej Oborniki na ogół ludności liczący 34.147 osób, udzielenia odpowiedzi na pytanie o wyznanie odmówiły 9.184 osoby, czyli 26,9 proc. ludności. 1.630 mieszkańców określiło się jako bezwyznaniowi. Ale 68,31 proc. mieszkańców wskazało swoją przynależność wyznaniową. Dominują wśród nich katolicy obrządku łacińskiego – 23.178 osób (67,88 proc. mieszkańców gminy Oborniki). Dalej są niewielkie grupy Zielonoświątkowców (39 wiernych), Świadków Jehowy (37 wiernych), prawosławnych (31 wiernych) i grekokatolików (11 wiernych). U siedmiu mieszkańców gminy Oborniki nie udało się ustalić wyznania. 

Wyznania nie ustalono również u sześciu mieszkańców drugiej pod względem liczby ludności z powiatowych gmin – Rogoźna. Na 18.017 mieszkańców gminy miejsko-wiejskiej Rogoźno, 996 osób - czyli 5,53 proc. ogółu ludności, określiło się jako bezwyznaniowi. 22,42 proc. mieszkańców (4.040 osoby) odmówiło odpowiedzi na pytanie o wyznanie. Wiernymi tradycji łacińskiej (kościoła rzymskokatolickiego) określiły się 12.923 osoby (71,73 proc. mieszkańców gminy i 92,50 proc. odpowiadających na pytanie o wyznanie). Dane spisowe stwierdziły w gminie Rogoźno również 15 Świadków Jehowy i 11 wiernych tradycji prawosławnej.

W gminie wiejskiej Ryczywół ogół ludności stanowiło 6.962 mieszkańców. Swoją bezwyznaniowość zadeklarowało 167 osób, czyli 2,4 proc. ludności. Odpowiedzi na pytanie o wyznanie odmówiło z kolei 1.140 ryczywolan, czyli 16,37 proc. mieszkańców gminy. Wiernymi kościoła rzymskokatolickiego zadeklarowało się 5.627 osób – 80,82 proc. mieszkańców. Ponadto 11 osób określiło się jako Świadkowie Jehowy. Innych wyznań spis z 2021 roku w gminie Ryczywół nie stwierdził.

Dawny niemiecki kościół ewangelicki jest dziś jednym z
 najznaczniejszych zabytków Ryczywołu.

Dane z powiatu obornickiego to swego rodzaju mikroskala (mamy przecież w kraju 314 powiatów i dodatkowo 66 miast na prawach powiatu). Warto więc przytoczyć chociażby też dane regionalne dotyczące całej Wielkopolski, gdzie grupą badawczą było ponad 3,5 mln mieszkańców naszego województwa (3.504.579 osób). 6,26 proc. z nich określiło się jako bezwyznaniowi (220 tys. osób), a 23,22 proc. (prawie 814 tys. osób) odmówiło odpowiedzi na pytanie o wyznanie. Swoją przynależność do kościoła rzymskokatolickiego (kilku diecezji – w tym gnieźnieńskiej, poznańskiej, włocławskiej, koszalińsko-kołobrzeskiej i kaliskiej) zadeklarowało 69,87 proc. Wielkopolan. Idąc dalej, ponad 5,3 tys. osób określiło się wiernymi tradycji protestanckiej. 64 mieszkańców naszego regionu określiło się jako Żydzi. A różne nurty chrześcijaństwa wschodniego zgromadziły w deklaracjach 3.701 osób. Ale jest też 523 buddystów, 42 hinduistów i 417 wyznawców Rodzimej Wiary - dawnych religii słowiańskich, odwołujących się do wierzeń mieszkańców Wielkopolski z czasów przedchrześcijańskich.

Błażej Cisowski